Nghiên cứu đặc điểm lâm sàng, cận lâm sàng và kết quả điều trị hội chứng bong vảy da do tụ cầu

I. Tổng quan hội chứng 4S
Hội chứng bong vảy da do tụ cầu (Staphylococcal scalded skin syndrome SSSS) là nhiễm trùng da cấp tính gây ra do các chủng tụ cầu vàng thuộc tip 3A, 3B, 3C, 55 và 71
 
Lâm sàng theo thể bệnh: Có 3 thể

1. Thể khu trú: tổn thương là các bọng nước có thành mỏng, vỡ nhanh, rỉ dịch màu trắng trong hoặc đục hoặc màu vàng mủ. Trẻ sơ sinh vị trí tổn thương chủ yếu ở quanh rốn, hậu môn trong khi trẻ lớn hay gặp ở các chi.
2. Thể 4S lan tỏa: Ban đỏ xuất hiện đầu tiên ở đầu, mặt, cổ. Sau vài ngày lan xuống ngực, bụng và thường nặng lên ở các nếp gấp. Từ trên ban đỏ, các bọng nước được hình thành rất nông, thành mỏng, nhăn nheo lan rộng thành mảng lớn, dễ vỡ, trợt da khi chạm nhẹ (DH Nikolsky (+)). Sau khi trợt da để lại mảng thượng bì đỏ, nhẵn, bóng và rỉ dịch. Dù tổn thương có thể lan rộng khắp diện tích bề mặt cơ thể nhưng niêm mạc thường không bị ảnh hưởng.
3. Thể trung gian: thường biểu hiện ban đỏ lan tỏa trên diện rộng, bề mặt thô ráp sần như giấy ráp kèm theo sốt cao. Sau đó hình thành vảy da dày sau vài ngày, tróc vảy da những tuần tiếp theo.

 
Chẩn đoán: Dựa vào đặc điểm hình thái lâm sàng, cách phát bệnh, tuổi và tiến triển.
II. Đối tượng nghiên cứu
120 bệnh nhân 4S đến khám và điều trị nội trú tại bệnh viện da liễu trung ương từ 3/2011 đến 3/2013
III. Phương pháp điều trị
            Phương pháp 1: Cloxacillin + Bôi Fucidin
            Phương pháp 2: Cloxacillin + Bôi Bactroban
Cloxacillin tiêm liều 50 – 100 mg/kg/ ngày chia 2 lần
Fucidin/ Bactroban bôi tổn thương 2 lần/ ngày
IV. Kết luận

• 4 S thường gặp ở trẻ em < 5 tuổi (99,2%), tỷ lệ nam ≈ nữ, hiếm gặp ở người lớn, chủ yếu gặp ở mùa hè và mùa thu do khí hậu nóng ẩm là điều kiện thuận lợi để vi khuẩn phát triển và da dễ bị tổn thương.
• Thương tổn ban đầu thường ở vùng đầu, mặt, cổ chiếm 90,8%. Tổn thương cơ bản: đỏ da chiếm tỉ lệ cao nhất 99,2%, sau đó lần lượt là bong vảy da 90,8%, ban nhám 89,2%, trợt da 80% và Nikolsky (+) 70%. Thể trung gian chiếm 55%, thể lan tỏa 40,8%, thể khu trú chỉ 4,2%.
• Cận lâm sàng: Tăng bạch cầu chiếm 74,2%, giảm bạch cầu chiếm 1,7%; tăng bạch cầu đa nhân trung tính chiếm 48,3%
• Tỷ lệ bệnh nhân phân lập được tụ cầu vàng chiếm 51,3%. Tụ cầu vàng (TCV) đề kháng hoàn toàn với penicillin, amoxicillin, ticarcillin, piperacillin (100%), nhạy cảm với cloxacillin, methicillin, oxacillin, cefaclor, cefalotin, cefuroxime,  cefoxitin, ceftriaxone là 78,3% ở da, 87,5% ở mũi.
• Bệnh đáp ứng nhanh với kháng sinh tiêm cloxacillin kết hợp bôi tại chỗ (acid fusidic hoặc mupirocin). 100% bệnh nhân khỏi, ra viện, không có biến chứng và di chứng. Thời gian điều trị ngắn, bệnh nhân ra viện sớm nhất sau 3 ngày, dài nhất sau 10 ngày. Thời gian điều trị trung bình khoảng 7 ngày.

Hình ảnh về hội chứng 4S :